Rechtszaken

De stichting Recht voor Groningen is op 8 maart 2016 opgericht, aanvankelijk ten behoeve van de financiering van de strafzaak tegen de NAM. Meer financiële middelen zullen de stichting in staat stellen ook nieuwe processen ten behoeve van groepen gedupeerden te kunnen financieren.

Strafzaak tegen de NAM

Gevoerd in opdracht van de GBB door advocatenkantoor Spong, Amsterdam

Geschiedenis

1 juli 2015: de GBB schakelt advocaat Spong in om aangifte tegen de NAM te doen. De gedachte is dat indien het Openbaar ministerie de NAM niet wil vervolgen, dit wordt afgedwongen door het Gerechtshof middels een Artikel 12 strafvorderingprocedure. Lukt ook dit niet, dan wordt een klacht ingediend bij het Europees hof voor de rechten van de mens (EHRM). Van de overheid mag namelijk worden verwacht dat zij het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens handhaaft, waarvan een aantal artikelen door de effecten van de gaswinning worden geschonden.

11 september 2015: Spong doet aangifte tegen de NAM. Voor de aangifte, klik hier.

8 december 2015: het openbaar ministerie besluit niet tot vervolging van de NAM over te gaan. Lees hier de reactie van het OM.

4 februari 2016: GBB dient een artikel 12 Strafvorderingsklacht in bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, gericht tegen de beslissing van de hoofdofficier van justitie (Wetboek van Strafvordering) de aangifte tegen de NAM te seponeren. Klik voor het klaagschrift hier.

12 oktober 2016: behandeling door het Gerechtshof van het klaagschrift achter gesloten deuren. Lees de pleitnotitie van Spong hier.

20 april 2017: Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden beschikt tamelijk onverwacht dat het Openbaar Ministerie de NAM toch moet vervolgen.
Het Gerechtshof beveelt de vervolging van beklaagde ter zake van vernieling of beschadiging van gebouwen, voor zover daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is, gepleegd tussen 1 januari 1993 en 14 april 2015 in de provincie Groningen; gelast de officier van justitie om, op grond van artikel 181 van het Wetboek van Strafvordering, te vorderen dat de rechter-commissaris de hiervoor onder 17 genoemde onderzoekshandelingen verricht. Lees de gehele beschikking hier.

5 januari 2018:
beschikking van de rechtbank Noord-Nederland tot het houden van een regiebijeenkomst ten einde de stand van zaken in het onderzoek van het OM te bespreken. Lees hier de beschikking.

15 februari 2018: regiebijeenkomst waarin het vervolgingsonderzoek naar de NAM is besproken. Lees hier de brief die advocaat Spong tbv deze regiebijeenkomst heeft ingediend (dd. 14-02-2018). Besloten is dat het OM alle particuliere ondertekenaars zal horen. Ook het bestuur van de GBB zal worden gehoord. Het verzoek de jongste gebeurtenissen, i.c. de beving bij Zeerijp van 8 jan 2018, bij de aangifte te betrekken, zie de brief van Spong, wordt hoogstwaarschijnlijk niet door het OM gehonoreerd.

September 2019: Het OM heeft het strafrechtelijk onderzoek afgerond, maar heeft de NAM drie maanden de gelegenheid gegeven om op het dossier te reageren.

Maart 2020: Ondertussen zijn er alweer meerdere maanden verstreken. Het OM zal haar besluit meedelen aan het Gerechtshof, dat immers de vervolging had bevolen, althans het voorbereidend onderzoek daartoe. Wij verwachten dat het OM haar besluit niet publiek zal maken. Het kan dus ook zijn dat het OM haar besluit al heeft genomen en dat het Gerechtshof nu zit te broeden. Het Hof neemt het uiteindelijk besluit.

3 november 2020: Omdat het OM nog steeds geen reactie gegeven heeft, voert de Groninger Bodem Beweging samen met enkele gedupeerden actie bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden te Leeuwarden. Klik hier om de video van de actie te zien, om meer over het hoe en waarom van de actie te lezen klik hier. De raadslieden van de slachtoffers, mrs. G. Spong en E. van Reydt, beginnen een tweede beklagprocedure ex artikel 12 Sv. wegens de traagheid c.q. fictieve vervolgingsweigering van het OM. Klik hier voor het tweede klaagschrift. 

26 maart 2021: Het Openbaar Ministerie (OM) wil de NAM niet verder strafrechtelijk vervolgen. Het OM Noord-Nederland komt na intensief onderzoek naar de vraag of klagers door de gaswinning concreet gevaar voor hun leven te duchten hebben gehad, tot de conclusie dat er geen bewijs is van opzettelijk strafrechtelijk verwijtbaar handelen door de NAM. Dat is de strekking van een daartoe door het OM ingediend bewilligingsverzoek.Lees hier het bewilligingsverzoek. Het is bijna vier jaar geleden dat het gerechtshof de opdracht gaf tot vervolging van de NAM. Lees hier het nieuwsbericht van het OM.

26 maart 2021: Het Openbaar Ministerie (OM) wil de NAM niet verder strafrechtelijk vervolgen. Het OM Noord-Nederland komt na intensief onderzoek naar de vraag of klagers door de gaswinning concreet gevaar voor hun leven te duchten hebben gehad, tot de conclusie dat er geen bewijs is van opzettelijk strafrechtelijk verwijtbaar handelen door de NAM. Dat is de strekking van een daartoe door het OM ingediend bewilligingsverzoek.Lees hier het bewilligingsverzoek. Het is bijna vier jaar geleden dat het gerechtshof de opdracht gaf tot vervolging van de NAM. Lees hier het nieuwsbericht van het OM.

19 juli 2021: In navolging van het ingediend bewilligingsverzoek werden de klagers (GBB en de meedoende gedupeerden) in de gelegenheid gesteld te reageren op het besluit en de argumentatie van het OM. Advocaat Gerard Spong hield een overtuigend betoog van twee uur waarom het verhaal van het OM niet klopt. Sterke punten in zijn verhaal waren:

  • De NAM mocht dan wel een vergunning hebben gas te winnen maar dat betekende nog niet een license to kill. Naast een verantwoordelijkheid jegens de opdrachtgever – de Staat – heeft de NAM ook een verantwoordelijkheid jegens de burger. Die wordt niet weggepoetst door de mijnbouwvergunning.
  • Er is wel degelijk sprake van ‘levensgevaar’. Dit blijkt niet alleen door de vele acuut onveilige situaties, rapporten van voorspellingen van zware bevingen, de tientallen huizen die door de NAM zijn opgekocht omdat het risico om er te blijven wonen te groot werd maar ook door de duizenden huizen die versterkt moeten worden omdat ze bij doorrekening niet aan de veiligheidsnorm voldeden.

29 november 2021: De NAM mocht in een besloten zitting bij het Gerechtshof Leeuwarden  haar weerwoord op het betoog van Gerard Spong van 19 juli geven. Naast de advocaat van de NAM legde de directeur van de NAM, Johan Atema, een verklaring af. Hij gaf daarbij aan dat de NAM een grote rol heeft gespeeld bij het ontstaan en verergeren van de gaswinningscrisis, de frequentie en magnitude van de bevingen heeft onderschat en de schade te technisch heeft benaderd en daarbij te weinig oog heeft gehad voor de emoties van de bewoners. Niettemin blijft de NAM bij haar standpunt; er was geen te duchten levensgevaar. Tijdens de zitting stelde de raadsheer onder andere vragen over meldingen van acuut onveilige situaties.

21 februari 2022: Advocaat Gerard Spong hield nogmaals een twee uur durend overtuigend betoog over waarom de NAM wel strafrechtelijk vervolgd dient te worden. Dit is de laatste besloten zitting bij het Gerechtshof Leeuwarden.

17 mei 2022: Het Gerechtshof Leeuwarden-Arnhem doet uitspraak in het bewilligingsverzoek van het OM (ECLI:NL:GHARL:2022:3826). Het Hof gaat gedeeltelijk mee in het verzoek van het OM. Voor het merendeel van de aangevoerde klagers is het Hof van mening dat er onvoldoende overtuigend bewijs is dat zij concreet levensgevaar te duchten hebben (gehad). In één geval wordt het verzoek van het OM echter afgewezen. Het Hof is van mening dat de in het dossier opgenomen schaderapporten aanwijzingen bevatten dat voor de bewoners van dat pand mogelijk van levensgevaar sprake is geweest als gevolg van door de bevingen ontstane schade.

Hoe nu verder? Het Hof beperkt het gevaarsbegrip in de uitspraak tot individueel aangedragen gevallen. Wij zijn teleurgesteld dat het Hof niet tot een bredere definitie van te duchten levensgevaar is gekomen. Het is volgens ons evident dat meerdere bewoners in Groningen in gevaarlijke huizen wonen. Huizen die bij een zware aardbeving kunnen instorten en waarbij slachtoffers kunnen vallen. Waarom zou het Rijk anders een enorm kostbare versterkingsoperatie zijn gestart? En waarom zou de NAM een deel daarvan meebetalen? Het voelt als een gedeeltelijke miskenning van de situatie waarin wij hier verkeren.

Maar, er zit ook een opening in de uitspraak, want het Hof ziet kennelijk in één aangedragen geval wél aanknopingspunten dat er mogelijk strafbaar gehandeld is door de NAM. Op dat punt willen we verder met deze zaak. Het vervolg van deze zaak steunt nu op één dossier. Dat is een wankele basis. Wij zijn ervan overtuigd dat er (veel) meer bewoners in dit gebied zijn die in een soortgelijke situatie verkeren of hebben verkeerd dan dit ene geval. Als we samen meer schadedossiers aan de rechtbank kunnen voorleggen, dan maakt dat deze zaak vele malen sterker.

De GBB is daarom samen met advocaten Gerard Spong en Emile van Reydt een aanvullende aangifte aan het voorbereiden. Er worden casussen aan het dossier toegevoegd waarbij er wat ons betreft overduidelijke sprake is geweest van te duchten levensgevaar. Wordt vervolgd.

Deel deze pagina
FacebookTwitterEmail